Arsimi në bisht të kavallit

Kurti e ka projektuar veten si një politikan i pavarur dhe si zë substancial dhe i artikulluar që mund t'i prijë popullit jo vetëm si menagjues, por sidomos si ideolog. Deri tash, pas një kohe të konsiderueshme qeverisjeje, ky qëndrim a projektim për sa ju përket çështjeve të arsimit po dëshmohet se nuk është asgjë tjetër pos një projeksion i thatë në një bez dydimenzional, një fotografi pa thellësi. E para e punës është se arsimi është një ndër çështjet kryesore me të cilat duhet të merret shoqëria në Kosovë, jo vetëm për atë se arsimi paraqet një ndër dikasteret e rralla ku qeveritarët e Kosovës kanë duar të lira veprimi, por edhe se e gjithë mirëqenia e shoqërisë, jo vetëm materiale, por edhe diturore e kulturore, varet nga mirëzhvillimi i arsimit.

Mungesa e vëmendjes së nevojshme për çështje të arsimit nga i pari i Qeverisë mund të diktohej edhe gjatë mandatit të parë, i ndërprerë me hile nga politikuaj të këqinj të Kosovës. Gjatë asaj periudhe Kurti promovoi projektin Pasaporta Mësimore, i cili doli të jetë një dështim gjigand. Kurti mund të jetë këshilluar gabimisht ose mund të ketë vepruar me inercion, si veprojnë të gjithë politikanët kur kanë mundësi për promovime. Mirëpo, rëndësia e shtuar që u tregua gjatë këtij projekti në një kohë kritike - rikujtim: kjo ndodhte në prill të vitit të kaluar, në një kohë kur kërkohej të stabilizohej mësimi gjatë filleve me panikë dhe shumë të panjohura të pandemisë - tregonte për një mungesë të sensit për të peshuar situatën. Nga ana tjetër, tash, pas më shumë se gjysmë viti qeverisje dhe kur të gjithë kanë nge për ta diskutuar, ky projekt nuk përmendet më.

Një lëshim i madh gjatë qeverisjes së parë është edhe zbulimi se Kosova i ka paguar 5 milion euro për dixhitalizim të arsimit, shërbim që nuk është realizuar hiq. Prapë, gjatë këtij gjysmë viti të rikthimit në qeverisje, koha ka qenë e mjaftueshme për të ndërmarrë diçka me vlerë për zbardhjen e kësaj situate. Në fakt, Ministria e Arsimit vazhdon me projektet shterpe lidhur me dixhitalizimin, në vend se ta kanalizojë si duhet këtë problematikë.

Dixhitalizimi është një punë që gjithsesi duhet të bëhet, por kjo kërkon kujdes dhe njohuri të thella të çështjeve që lidhen me arsimin dhe me kulturën e teknologjive informatike. Gjer tani, Kosova ka dëshmuar se e ka në një nivel sado-kudo të kënaqshëm këtë kulturë, e cila është zhvilluar jashtë sistemit qeveritar dhe në formë private e të pavarur, pra pa intervenimin sistematik të shtetit. Komponenti që mungon në realizimin e suksesshëm të dixhitalizimit është njohja e nevojshme e çështjeve të arsimit të cilat mund të adresohen përmes dixhitalizimit, dhe ndërlidhja me profesionistë të lëmisë, të cilët duhet thënë se mungojnë edhe në botë. Duket se dixhitalizimi deri tash ose është zhvilluar si vegël për burokracinë e lidhur me arsimin, ose si arsyetim për vjedhje a shpërlarje paresh.

Rikthimi i Kurtit në qeverisje nuk dëshmoi për përmirësim të adresimit të çështjeve të arsimit, e as në përmirësim të gjendjes në ato punë ku gjashtë muaj janë të mjaftueshëm për të pasur sukses. Disa nga veprimet që ndërmori kjo Qeveri dhe që nuk regjistrojnë asnjë të mirë për publikun janë:

1. Angazhimi i personave jomeritorë dhe profiterë në kupolën e Ministrisë së Arsimit, ndërkohë që shumë keqdashës e keqbërës e vazhduan punën e tyre aty pa asnjë telashe.
2. Futja në konflik të panevojshëm me qeverinë komunale të Kamenicës, pa asnjë zgjidhje fatlume për një problem i cili do të jetë prezent gjithnjë e më shumë në pjesën dërmuese të vendit.
3. Futja në konflikt me trupën e mësuesve përmes shantazhit me testimin e tyre, punë që nuk dha asnjë rezultat pozitiv.
4. Formimi i gjymtë i Këshillit për Cilësi, i cili dështoi në detyrat dhe përbërjen e vet hala pa i bërë një muaj punë.
5. Promovimi i disa politikave të trenta arsimore, si heqja e vlerësimit të nxënësve, dhe konsultimi me profesorë nga Amerika, expertë që s'e dinë për çka flasin e që s'dallojnë në asnjë pikë nga ata që kanë pasë punuar për UNMIK-un para dy decenieve.
6. Promovimi pa asnjë vërejtje (të paktën publike) i një platforme budallicë nga AShAK-u, e cila mëtonte të propozonte rimëkëmbjen e arsimit, ndërkohë që cilësia e saj do të duhej të shërbente si kumbimi i fundit për të ndërmarrë hapa serioz ose për këndelljen e këtij instutcioni ose për mbylljen e tij.
7. Dështimi me vlerësimin dhe shpërndarjen e teksteve mësimore, gjë që do të duhej të përcillej me vërejtje serioze ndaj kësaj Qeverie, sepse kjo ka qenë një ndër punët që kanë mundur të menagjohen me sukses dhe ku Vetëvendosja ka premtuar shumë.

Disa veprime tjera janë shterpe dhe pa asnjë shenjë se do të sjellin dobi për publikun. Të tilla janë bursat që shpërndahen për studentë, ose heqja e pagesës së studentëve që studiojnë në universitetet publike. Për të parën, punë e cila gjithsesi duhet të pëshëndetet, vlera e bursave dhënë studentëve që studiojnë në universitetet më të mira të botës është aq e ulët sa që vështirë se do të mbulonte shpenzimet e qirasë për një semestër. Është e qartë se Kosova nuk ka mundësi më të mëdha, por pyetja është se çka synohet me këtë, përpos një promovimi të Qeverisë? E mira në këtë punë është përzgjedhja e lëmive që përkrahen, ndonëse kushti që studenti të jetë i regjistruar në një nga top 500 universitetet dëshmon për ngarendjen pas brendit, pa e analizuar më thellë substancën. Heqja e pagesës së studentëve, nga ana tjetër, është një veprim kryekëput populist: arsimi i lartë në Kosovë kurrë nuk e ka pasur problem pagesën, por kualitetin dhe angazhimin e një numri shumë të madh profesorësh të pandërgjegjshëm, të cilët rrallë e kurrë janë thirrur në përgjegjësi.

Këto ditë, Qeveria e Kosovës e ka marrë të ashtuquajturin Raport të Progresit, ku natyrisht që përmendet edhe arsimi si pikë me rëndësi për integrimin në BE. Përgjigja e Qeverisë dhe e Ministrisë dëshmon për zhvillim të arsimit që bëhet sipas kërkesave e politikave të botës, e jo sipas nevojave e mundësive të vendit. Me fjalë tjera, ajo që lexoj nga reagimi i Qeverisë është se ata nuk kanë një ide a plan se si ta zhvillojnë arsimin për nevojat e vendit, por do të veproijnë sipas interesave a udhëzimeve të burokratëve european. Kjo s'do të ishte a priori gabim, sikur të kishte përputhje çështjesh, problemesh, e interesash. Por, hierarkia e çështjeve, problemeve, dhe interesave të Kosovës dhe Europës nuk janë komplet të përputhshme, sepse sfondi ku zhvillohen këto shoqëri është shumë i ndryshëm: Europa ka nevojë për kuadro profesionale, kurse Kosova përpëlitet me shkallë enorme të analfabetizmit funksional! Europa e kontrollon dhe teston vetveten, përderisa Kosova ende mbështetet te rezultatet e testeve ndërkombëtare si PISA e TIMSS për ta parë gjendjen reale. Europa reagon, shkundet nga rezultatet e pakënaqshme, kurse në Kosovë puna përfundon te ankimi dhe pëllatja nëpër medie e të vetëshpallurve expertë.

Nga ajo që vërej gjer tash, Kurti nuk e ka prioritet arsimin, dhe për më keq, duket se nuk di ç'të bëjë me të. Përballë Rilindasve që themeluan dhe mbajtën arsimin shqip, këto probleme me të cilat përballet arsimi shqip sot janë të turpshme, e aq më keq që edhe nuk adresohen si duhet, sepse politika është e zënë duke ngarendur pas trendeve. Kthimi në thelb do të ishte zgjidhja më fatlume: nxënësit duhet ta mësojnë gjuhën shqipe, të mësojnë të mendojnë duke bërë matematikë, të shprehen qartë e bukur, të shkruajnë pa gabime, kurse mësuesit e profesorët të punojnë me ndërgjegje e përkushtim.